Jako psycholożka dzieci i młodzieży, mam świadomość, jak ogromny wpływ na rozwój młodego człowieka ma wsparcie emocjonalne.
Dziś chcę podzielić się z Wami praktycznymi poradami, które pomogą rodzicom i nauczycielom w efektywnym wspieraniu rozwoju emocjonalnego dzieci i
młodzieży.
1. Tworzenie przestrzeni do wyrażania emocji: Jest niezwykle ważne, aby młodzież miała miejsce, gdzie może bezpiecznie wyrażać swoje uczucia i myśli. Zachęcajcie do otwartej komunikacji, słuchajcie aktywnie i bez osądzania.
W szkole
W szkolnym świecie, gdzie każdy kąt może przekształcić się w przestrzeń wzmacniającą rozwój emocjonalny uczniów, warto rozważyć kilka kreatywnych rozwiązań. Gabinet psychologa czy pedagoga, biblioteka, a nawet spokojny korytarz mogą stać się miejscami, gdzie uczniowie znajdą ukojenie i wsparcie. Wyobraźmy sobie wygodne leżaki, pufy, a nawet wielkie sakwy tworzące przytulne kąciki do rozmów i relaksu.
Zaraz, zaraz… pojawia się pytanie o finanse. Rzeczywiście, środki na takie przedsięwzięcie mogą być wyzwaniem. Ale nie zapominajmy o możliwości poszukiwania wsparcia zewnętrznego – programów takich jak „Aktywna Tablica”, a także wsparcia ze strony Rady Rodziców czy lokalnych stowarzyszeń i fundacji. Inwestycja czasu i energii w takie projekty może wydawać się ogromna, ale warto zadać sobie pytanie o głębszy cel – czy chcemy zmieniać przestrzeń naszych uczniów na lepszą? Jeśli nie teraz, to kiedy?
W domu
W domowym zaciszu, miejsce dla szczerych rozmów z dzieckiem może pojawić się spontanicznie. To nie musi być tradycyjny stół w jadalni. Bezpieczną przestrzeń mogą tworzyć różnorodne miejsca: kuchenny blat, gdzie wspólnie przygotowujecie posiłki, łóżko w sypialni rodziców, które staje się azylem w trudnych chwilach, balkon oferujący chwilę oddechu, a nawet garaż czy schody, gdzie można usiąść i porozmawiać bez formalności. Niezależnie od wyboru miejsca, kluczowe jest, aby stworzyć atmosferę otwartości i zaufania. Ważne jest, aby słuchać, nie osądzać, a jednocześnie stawiać granice, gdy zachowanie dziecka jest nieodpowiednie. Rozmowy w takich przestrzeniach pozwalają na budowanie głębokich, zaufanych relacji i dają dzieciom poczucie bezpieczeństwa i akceptacji. To właśnie w tych codziennych, niewymuszonych momentach, kryje się siła wspierania
emocjonalnego rozwoju naszych dzieci.
2. Wspieranie zdrowego rozwoju emocjonalnego: Uczcie młodzież, jak radzić sobie ze stresem, frustracją i trudnymi
emocjami. Techniki relaksacyjne, mindfulness czy treningi umiejętności społecznych mogą być bardzo pomocne.
W szkole
Zachęcam szkoły do włączania psychologów i pedagogów szkolnych w proces nauczania. Ich udział w zajęciach może przynieść nieocenioną wartość, dzieląc się z uczniami skutecznymi strategiami radzenia sobie ze stresem i
emocjami. Zaproszenie ekspertów do klas, aby porozmawiać o zdrowiu emocjonalnym i technikach relaksacyjnych, może być inspirującym
doświadczeniem dla młodzieży. Ponadto, szkoły mogą organizować specjalne zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne, które pomagają
uczniom lepiej rozumieć siebie i innych. Kluczowe jest tu zidentyfikowanie tych uczniów, którzy mogą najbardziej potrzebować tego rodzaju wsparcia.
W domu
Rodzice mogą odgrywać kluczową rolę w nauczaniu dzieci, jak radzić sobie ze stresem i trudnymi emocjami. Praktykując techniki relaksacyjne czy mindfulness samemu, możesz stać się wzorem do naśladowania dla swojego dziecka. Spędźcie razem czas na wspólnym relaksie, na przykład przez medytację, ćwiczenia oddechowe, czy nawet proste techniki rozluźnienia
mięśni. Takie działania nie tylko wzmacniają więzi rodzinne, ale także uczą dziecko, jak ważne jest dbanie o własne zdrowie emocjonalne. Wspólne działania takie jak spacery na łonie natury, uprawianie sportu czy słuchanie muzyki, mogą również być okazją do nauki regulacji emocji i stresującymi
sytuacjami. Ważne jest, aby rozmowy na temat emocji i ich zarządzania były częścią codziennej komunikacji w domu, tworząc otwartą i wspierającą atmosferę.
3. Znaczenie współpracy między szkołą a domem: Regularna
komunikacja między rodzicami a nauczycielami jest kluczowa.
Wspólnie możecie lepiej wspierać młodzież, rozumiejąc ich potrzeby w różnych środowiskach.
W mojej pracy bardzo często (chciałam napisać zawsze) jestem między tzw. Młotem a kowadłem. Rodzice i szkoła za wszelką cenę próbują mnie przeciągnąć na swoją stronę. Zawsze daję czas i przestrzeń jednej i drugiej
stronie. Jednak ze wszystkich sił staram się nie wchodzić w koalicję z żadną ze stron. Na pierwszym miejscu stawiam wówczas mojego małego lub dużego pacjenta i patrzę razem z nim jak te światy szkolno-domowe się przenikają.
W szkole
W szkole ważne jest, aby pamiętać, że rodzice pragną tego, co najlepsze dla swoich dzieci. Ich działania, choć czasami mogą wydawać się sprzeczne z oczekiwaniami szkoły, często wynikają z braku pełnej wiedzy lub zrozumienia sytuacji. Edukacja, otwarta komunikacja i regularna wymiana informacji między nauczycielami a rodzicami są kluczowe. To pomaga w budowaniu wzajemnego zrozumienia i współpracy. Szkoła powinna dążyć do tego, aby rodzice czuli się
zaangażowani i informowani, a także mieli możliwość wyrażenia swoich obaw i oczekiwań. Regularne spotkania, warsztaty dla rodziców mogą pomóc w
utrzymaniu tego dialogu.
W domu
W domowym środowisku ważne jest, aby rodzice rozumieli, że nauczyciele i dyrektorzy szkół również chcą tego, co najlepsze dla uczniów. Należy pamiętać, że za decyzjami szkoły często stoją określone procedury i polityki, które muszą być przestrzegane. Zachęcam rodziców do aktywnego pytania, rozmawiania i wyrażania swoich opinii, zawsze w konstruktywny sposób. Kluczowe jest, aby rodzice unikali negatywnego mówienia o nauczycielach w obecności dzieci. Nawet jeśli są niezadowoleni z jakiejś sytuacji, powinni skupić się na omówieniu zachowań czy sytuacji, a nie krytykować osoby. Taka postawa pomaga w budowaniu szacunku do instytucji edukacyjnych i pracujących w nich ludzi, co jest ważne dla rozwoju emocjonalnego i społecznego dzieci. Ponadto, otwarta komunikacja i współpraca z nauczycielami mogą prowadzić do lepszego
zrozumienia potrzeb i wyzwań, z jakimi boryka się dziecko, co z kolei umożliwia efektywniejsze wsparcie w domu.
4. Dostępność profesjonalnego wsparcia: W przypadku poważniejszych problemów emocjonalnych lub behawioralnych, nie wahajcie się skorzystać z pomocy specjalisty. Profesjonalne wsparcie może być kluczowe w
trudnych sytuacjach.
W szkole
W środowisku szkolnym niezwykle ważne jest wczesne rozpoznawanie sygnałów, które mogą wskazywać na problemy emocjonalne lub psychiczne uczniów. Nauczyciele i personel szkoły powinni być uważni na wszelkie zmiany
w zachowaniu, nastroju czy osiągnięciach szkolnych uczniów. Takie obserwacje mogą być pierwszym krokiem do zrozumienia i wsparcia ucznia. Zatrudnienie psychologów szkolnych i zapewnienie im odpowiednich warunków do pracy to kluczowy element wsparcia. W przypadku zidentyfikowania poważniejszych problemów, szkoła powinna aktywnie
współpracować z rodzicami, wskazując możliwości wsparcia zewnętrznego, takie jak psychoterapia czy konsultacje z lekarzami psychiatrami. Rola szkoły to nie tylko edukacja, ale także dostrzeganie i reagowanie na potrzeby emocjonalne uczniów.
W domu
Rodzice mają fundamentalne znaczenie w obserwowaniu postępów i ewentualnych problemów swoich dzieci. Regularne śledzenie ocen i uwag w dzienniku elektronicznym może dostarczać wskazówek co do stanu emocjonalnego i psychicznego dziecka. Na przykład, gwałtowny spadek ocen
może być sygnałem, że dziecko boryka się z problemami, które wymagają uwagi. W takich sytuacjach rodzice powinni rozważyć poszukiwanie profesjonalnego wsparcia, takiego jak psycholog dziecięcy czy psychiatra. Nie należy obawiać się farmakoterapii, jeśli jest ona zalecana przez lekarza psychiatrę, jako część szerszego planu leczenia, który obejmuje również psychoterapię. Dodatkowo, zdobywanie wiedzy na temat problemów, z jakimi może się zmagać dziecko, jest kluczowe. Im więcej rodzice wiedzą, tym lepiej mogą zrozumieć i wspierać swoje dziecko. Warto pamiętać, że szukanie pomocy specjalistycznej nie jest znakiem słabości, ale odpowiedzialnym krokiem ku zapewnieniu dziecku najlepszej możliwej opieki.
Pamiętajcie, że wsparcie, które dzieci i młodzież otrzymuje w domu i w szkole, ma kluczowe znaczenie dla ich zdrowego rozwoju psychicznego. Jako dorośli, możemy im towarzyszyć w tej podróży, zapewniając im narzędzia i wsparcie, które pomogą im stać się silnymi, pewnymi siebie i dobrze przystosowanymi do życia osobami dorosłymi.